7244 Sayılı Kanun’un Kısa Çalışma Ödeneğine Etkisi
17.04.2020 tarihinde Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğü giren 7244 sayılı Kanun ile
4447 sayılı Kanun’da yapılan değişikliklerin kısa çalışma ödeneğine etkilerini sizlerle
paylaşmak isteriz. Şöyle ki;
ZORLAYICI SEBEP GEREKÇELİ KÇÖ BAŞVURULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
17.04.2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7744 sayılı Kanun’un 8. Maddesi ile
4447 sayılı İşsizlik Kanunu’na Geçici Md.25 eklenmiş olup KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ BAŞVURULARININ DEĞERLENDİRİLMESİNE dair hüküm şu şekilde düzenlenmiştir;
MADDE 8 – 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 25 – Yeni koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilir. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.”
Söz konusu düzenleme öncesi İŞ MÜFETTİŞLERİ TARAFINDAN YAPILAN UYGUNLUK DENETİMİ ile işyerinin kısa çalışma şartlarını sağlayıp sağlamağı ve kısa çalışma ödeneği koşulları sağlayan ve sağlamaya çalışanlar tespit edilerek yalnız işverenin başvurusu yönünde karara bağlanmaz; yapılan denetim ve araştırmalar esas alınırdı.
İşbu düzenleme ile İŞVERENİN BEYANLARI DOĞRULTUSUNDA UYGUNLUK DENETİMİ BEKELENMEKSİZİN KISA ÇALIŞMA UYGULANACAKTIR.
Bu kapsamda;
- İşverenin kısa çalışma başvurusunda beyan ettiği tüm hususların gerçek durumu yansıttığı kabul edilecektir.
- İşyerinde işverenin belirttiği oranda çalışmanın durduğu/azaldığı kabul edilecekti
- İşverenin belirtmiş olduğu işçilerin kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşullarını sağladığı kabul edilecekti
Ancak; işveren tarafından gerçek dışı/ yanıltıcı bilgi ve belge düzenlenmesi/verilmesi nedeniyle işçilere fazla ve yersiz ödeme yapılması durumunda İŞVEREN, YAPILAN FAZLA/YERSİZ ÖDEMELERİ YASAL FAİZİ İLE GERİ ÖDEMEKLE SORUMLU OLACAKTIR.
Dolayısıyla;
- İşyerinde çalışmanın en az 1/3 oranında azaltılmamış olması koşulu sağlanmıyor ise,
- Çalışmadaki azalma başka dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri geliyorsa yani zorlayıcı sebep olan Coronavirüs(Covid-19) salgınından kaynaklanmıyor ise,
- Yahut kısa çalışma ödeneğinden yararlanılması koşullarını taşımayan çalışanlarınız, kısa çalışma ödeneği şartlarını taşıyan işçiler listesinde gösterilmiş ise,
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanılmaması gerekirken gerçeğe aykırı bir durum oluşturulmak suretiyle kısa çalışma ödeneğinden yararlanıldığından; YAPILAN FAZLA/YERSİZ ÖDEMEDEN VE YASAL FAİZİNDEN İŞVEREN SORUMLUDUR.
Bu nedenle sizlere hukuki tavsiyemiz şu yöndedir;
İşbu Kanun yürürlüğe girmeden(17.04.2020) önce kısa çalışma başvurusunda belirtmiş olduğunuz bilgi ve belgelerinin doğruluğunu, hangi işçilerinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartları taşıyıp taşımadığını titizlikle araştırarak başvurularınızı revize etmeniz gerekmektedir. Aksi takdirde “Ben başvurudan yararlanıyormuş gibi başvurumu yapayım ve tüm işçilerimin kısa çalışmadan yararlandığını belirteyim, bilgilerin doğruluğunu Kurum araştırsın” düşüncesiyle hareket edilmesi durumunda; ilerleyen zamanda hukuki sorun yaşamanız ve fazla/yersiz ödeme yapıldığının tespiti halinde söz konusu ödemelerden ve ödemelerin yasal faizinden sorumlu tutulmanız söz konusu alabilecektir.
ÜCRETSİZ İZNE AYRILAN VE KÇÖ’DEN YARARLANAMAYAN İŞÇİLERE NAKDİ YARDIM
17.04.2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7744 sayılı Kanun’un 7. Maddesi ile
4447 sayılı İşsizlik Kanunu’na Geçici Md.24 eklenmiş olup KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN YARARLANAMAYAN VE ÜCRETSİZ İZNE AYRILAN İŞÇİLER BAKIMINDAN nakdi yardım yapılacağına dair hüküm şu şekilde düzenlenmiştir;
MADDE 7 – 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 24 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.
Birinci fıkra kapsamında ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden
yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
Bu madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri Fondan karşılanır.
Bakanlık, nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkilidir.”
Buna göre ilgili düzenleme uyarınca;
- 4857 sayılı Kanun’un Geçici Md.10 hükmü uyarınca ÜCRETSİZ İZNE AYRILAN + KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN ŞARTLARINI SAĞLAMAYAN kişilere, “ücretsiz izinde bulundukları süre kadar”
- 15.03.2020 tarihinden sonra 4857 sayılı Kanun’un 51. Maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen + İşsizlik ödeneğinden yararlanamayan kişilere “işsiz bulundukları süre kadar”
“Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak” koşulu ile 17.07.2020 tarihine kadar (Cumhurbaşkanı bu süreyi 3 ay kadar uzatabilir) günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek ve yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamayacaktır.
Ayrıca bu kişiler 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortasından yararlanamıyor ise genel sağlık sigortalısı sayılacak ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri İşsizlik Fonundan karşılanacaktır.
Önemle belirtmemiz gerekir ki;
Yukarıda her ne kadar işçinin günlük 39,24 TL nakdi ödemeden yararlanabilmesi için ücretsiz izne ayrılması ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamaması kümülatif şart olarak sayılmış olsa da Kanun’un nasıl uygulanacağı hususunda görüş farklılıkları bulunmakta olup işçinin yalnız ücretsiz izne ayrılması da bu ödenekten yararlanması için yeterli görüldüğü yönünde hukuki görüşler mevcuttur.
Ancak tarafımızca işçinin söz konusu 39,24 TL ödenekten yararlanabilmesi için yalnız ücretsiz izne ayrılması yeterli görülmemekte aynı zamanda kısa çalışma ödeneğinin şartlarını sağlamamasının da gerekli olduğu görüşü benimsenmektedir. Aşağıdaki açıklamalarımız bu kapsamda yapılacaktır.
Bu kapsamda;
“ 7244 Sayılı Y eni K oronavirüs (C ovıd -19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azalt ıl ması Hakkında K anun İle Bazı K anunlar da Değişi kli k Y apıl masına Dair K anun’un İş Hukukuna Etkisi ” (BAKINIZ… ) isimli bilgilendirme notumuzda açıklamış olduğumuz üzere; ÜCRETSİZ İZNE AYIRMIŞ OLDUĞUNUZ ÇALIŞANLARINIZ; kısa çalışma ödeneğinden yararlanılmasının şartlarını taşımaması halinde; işsizlik fonundan günlük 39,24 TL nakdi yardım alabilecektir.
Ancak; ücretsiz izine ayrılan ve nakdi yardımdan yararlanan bu kişinin fiilen çalıştığının tespiti halinde, işveren HER İŞÇİ VE ÇALIŞTIĞI HER AY AYRI AYRI DİKKATE ALINMAK ÜZERE fiilin işlendiği tarihteki aylık Brüt asgari ücret oranında İDARİ PARA CEZASINA MAHKÛM EDİLİR. Ayrıca, çalışana yapılan günlük 39,24 TL nakdi yardım ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faiz ile İŞVERENDEN TAHSİL EDİLİR.
Tüm bu açıklamalarımız kapsamında hukuki tavsiyemiz ise şu yöndedir;
“ 7244 Sayılı Y eni K oronavirüs (C ovıd -19 ) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlar da Değişiklk Y apılmasına Dair K anun’un İş Hukukuna Etkisi ” (BAKINIZ… ) isimli bilgilendirme notumuzda açıkladığımız üzere, 17.04.2020 tarihinden itibaren işverenin iş sözleşmesini feshi 17.07.2020 tarihine denk sınırlandırılmış olup bu süreç içerisinde işverene tek taraflı olarak işçiyi ücretsiz izne ayırabilme hakkı tanınmıştır.
Öncelikle kısa çalışma başvurusunun yalnız işveren tarafından yapılabildiğini hatırlatır ve işçilerinizin ekonomik gelirlerini koruyabilmek adına kısa çalışmadan yararlanabilecek bir işyeri olmanız durumunda kısa çalışma ödeneği başvurusu yapmanızı tavsiye ederiz.
Aksi takdirde; kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilecek şartları taşımalarına rağmen ücretsiz izne ayırmış olduğunuz işçi, bu süreç içerisinde nakdi yardım alamayabileceği gibi KÇÖ de alamayacaktır.
Diğer yandan ücretsiz izne ayırmış olduğunuz ancak kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilme şartlarını taşımayan çalışanınız için; “7244 Sayılı Yeni Koronavirüs(Covıd-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un İş Hukukuna Etkisi” isimli bilgilendirme notumuzda açıkladığımız üzere, ücretsiz izin onay formu imzalatmanız ve aynı zamanda bu çalışanınıza yukarıda bahsetmiş olduğumuz düzenleme ışığında günlük
39,24 TL nakdi yardımdan yararlanabileceğini bu formda hatırlatmanızı tavsiye ederi
Saygılarımızla,
Karaman//Bulduk Hukuk ve Danışmanlık Bürosu